CUID I.

Réamhráiteach agus Ginearálta.

1. —(1) Féadfar an tAcht Monarchan, 1955 , a ghairm den Acht seo.

(2) Tiocfaidh an tAcht seo i ngníomh pé lá a cheapfas an tAire le hordú.

(3) D'ainneoin fo-ailt (2) den alt seo, má taispeántar chun sástachta an Aire, maidir le haon cheanglas áirithe dá bhfuil i gCuid III den Acht seo, gur chóir, toisc caiteachas mór a ghabháil lena bheith riachtanach forgnimh nó gléasra nua a sholáthar, nó foirgnimh nó gléasra atá ann d'athrú, nó toisc deacrachtaí speisialta eile, nach dtiocfadh an ceanglas sin i ngníomh an lá a bheas ceaptha faoi fho-alt (2) den alt seo, i gcás monarchan i gcoitinne nó i gcás aon chineáil nó sóirt mhonarchan, féadfaidh sé, le hordú, an dáta a thiocfadh an ceanglas sin i ngníomh d'iarchur i gcás monarchan i gcoitinne, nó i gcás an chineáil nó an tsóirt sin mhonarchan, go dtí pé dáta is oiriúnach leis ach nach déanaí ná an dá bhliain tar éis an lae a bheas ceaptha faoi fho-alt (2) den alt seo, agus féadfaidh aon ordú den tsórt sin a ordú gur ag na forála comhréire sin d'aon achtachán a hathghairmtear leis an Acht seo a sonrófar san ordú a bheas feidhm in ionad an cheanglais iarchurtha den Acht seo.

(4) D'ainneoin fo-ailt (2) den alt seo, tiocfaidh alt 127 den Acht seo i ngníomh ar dháta an Achta seo a rith.

2. —(1) San Acht seo, mura n-éilíonn an comhthéacs a mhalairt—

ciallaíonn “bacús” aon áit ina ndéantar arán, brioscaí nó milseoga a bhácáil i modh trádála nó chun sochair;

folaíonn “díobháil choirp” díobháil don tsláinte;

ciallaíonn “oibríocht fhoirgníochta” foirgneamh a thógáil, d'athrú ina dhéanmhas, a dheisiú nó a chothabháil (lena n-áirítear an déanmhas d'athphointeáil, d'athmhaisiú agus é a ghlanadh ar an taobh amuigh), foirgneamh a scartáil agus an t-ullmhúchán a dhéanamh, agus an fotha a chur síos, le haghaidh foirgnimh atá beartaithe, ach ní fholaíonn sé aon oibríocht arb obair innealltóireachta í do réir bhrí an Achta seo;

ciallaíonn “dochtúir deimhníochta” lia-chleachtóir cláraithe a ceapfar faoi alt 96 den Acht seo ina dhochtúir deimhníochta chun aon cheann de chríocha an Achta seo;

folaíonn “cineál nó sórt”, maidir le monarchana, grúpa monarchan a tuairiscítear do réir áite;

folaíonn an briathar “sárú”, maidir le haon fhoráil, diúltú nó mainniú um dhéanamh do réir na forála sin;

ciallaíonn “gráid” gráid Fahrenheit;

folaíonn “crios tiomána” aon strapa nó rópa tiomána;

folaíonn “múch” gás nó galán;

ciallaíonn “clár ginearálta” an clár a bheas á choimeád do réir ceanglas ailt 122 den Acht seo;

tá le “cuan” an bhrí atá le “harbour” sa Merchant Shipping Act, 1894;

ciallaíonn “monarcha taislithe” monarcha ina ndéantar aerthaisliú go saorga trí ghailiú nó ar shlí eile;

ciallaíonn “cigire” oifigeach don Aire a bheas údaraithe faoi alt 93 den Acht seo chun gníomhú mar chigire chun críocha an Achta seo;

folaíonn “inneallra” aon chrios tiomána;

ciallaíonn an briathar “cothabháil” cothabháil i staid éifeachtúil, in ord éifeachtúil chun oibre, agus i ndea-dheis;

tá le “dochtúir oifigiúil sláinte” an brí atá leis san Acht Sláinte, 1947 (Uimh. 28 de 1947) , ach folaíonn sé freisin dochtúir oifigiúil ceantair faoi alt 52 den Acht Sláinte, 1953 ( Uimh. 26 de 1953 );

ciallaíonn “an tAire” an tAire Tionscail agus Tráchtála;

ciallaíonn “ilmhonarcha” aon áitreabh ina ndéantar cumhacht mheicniúil ó aon phríomh-ghluaisneoir laistigh de chlós nó de chúirtealáiste an áitribh d'imdháil lena húsáid i bpróiseanna monaraíochta chun coda éagsúla den áitreabh céanna atá á n-áitiú ag daoine éagsúla ar chuma gur monarchana ar leithligh do réir dlí na coda sin;

ciallaíonn “únaer” an duine atá de thuras na huaire ag fáil cíosa fhorláin an áitribh ar i ndáil leis a húsáidtear an focal, pé acu ar a chuntas féin nó mar ghníomhaire nó iontaobhaí d'aon duine eile é, nó a gheobhadh an cíos forlán dá mbeadh an t-áitreabh ligthe ar chíos forlán;

ciallaíonn “tuismitheoir” tuismitheoir nó caomhnóir ógánaigh, nó duine ag a bhfuil coimeád dlíthiúil, nó urlámhas, ógánaigh, agus folaíonn sé freisin, maidir le haon ógánach, aon duine a gheibheas tairbhe dhíreach as a pháigh;

ciallaíonn an briathar “forordú” forordú le rialacháin ón Aire faoin Acht seo;

ciallaíonn “príomh-ghluaisneoir” gach inneall, mótar nó fearas cile a sholáthraíos fuinneamh meicniúil a thig ó ghail, uisce, gaoth, leictreachas, dóchán breosla nó bunadh eile;

folaíonn “próis” úsáid aon ghluaisteora;

ciallaíonn “iarnród” aon iarnród a húsáidtear le haghaidh tráchta phoiblí, pé acu trácht paisnéirí nó earraí nó eile é, agus folaíonn sé aon oibreacha de chuid an chomhluchta chorpraithe a bhainistíos agus a rialaíos an t-iarnród arb oibreacha iad a ghabhas leis an iarnród;

ciallaíonn “údarás sláintíochta” údarás sláintíochta do réir bhrí na nAcht Rialtais Áitiúil (Seirbhísí Sláintíochta), 1878 go 1952;

folaíonn “áiseanna sláintíochta” múnlanna, clóiséid uisce, clóiséid chré, losáin, poill luaithrigh agus aon áis dá samhail sin;

tá le “long” an bhrí atá le “ship” sa Merchant Shipping Act, 1894;

ciallaíonn “trambhealach” trambhealach atá údaraithe le reacht nó faoi reacht agus a húsáidtear le haghaidh tráchta phoiblí;

ciallaíonn “inneallra tiomarnaíochta” gach fearsaid, roth, druma, ulóg, córas d'ulóga daingeana agus scaoilte, cúpláil, crág, crios tiomána nó feiste eile trína dtiomarnaítear chun aon innill nó fearais, nó trína nglacann aon inneall nó fearas, gluaiseacht phríomh-ghluaisneora;

tá le “soitheach” an bhrí atá le “vessel” sa Merchant Shipping Act, 1894;

ciallaíonn “rialacháin leasa” rialacháin speisialta faoi alt 57 den Acht seo;

ciallaíonn “bean” bean nach lú ná ocht mbliana déag a haois;

ciallaíonn “obair innealltóireachta” aon líne iarnróid nó taobhlach a dhéanamh seachas ar iarnród atá ann cheana, agus aon duga, cuan, uiscebhealach intíre, tollán, droichead, tarbhealach, oibreacha uisce, taisciomar, píop-líne, uiscrian, séarach, oibreacha séarachta nó gás-choimeádán a dhéanamh, d'athrú ina dhéanmhas nó a dheisiú (lena n-áirítear athphointeáil agus athphéinteáil) nó a scartáil, ach amháin i gcás an obair sin a dhéanamh ar iarnród nó ar thrambhealach, agus folóidh sé pé oibreacha eile a forordófar;

ciallaíonn “ógánach” duine faoi bhun ocht mbliana déag agus os cionn ceithre bliana déag d'aois.

(2) Chun críocha an Achta seo, measfar inneallra nó gléasra a bheith déanta nó athdhéanta roimh dháta rite an Achta seo nó roimh rialacháin a dhéanamh faoin Acht seo, agus measfar monarcha nó foirgneamh a bheith déanta, athdhéanta, leathnaithe, méadaithe nó athraithe lena úsáid mar mhonarcha roimh dháta rite nó thosach feidhme an Achta seo, má tosnaíodh ar é a dhéanamh, d'athdhéanamh, a leathnú, a mhéadú nó d'athrú roimh dháta rite nó thosach feidhme an Achta seo nó roimh rialacháin a dhéanamh faoin Acht seo, pé acu é.

(3) Chun críocha an Achta seo, ní measfar monarcha a bheith ina monarcha ina n-úsáidtear cumhacht mheicniúil de bhrí amháin go n-úsáidtear cumhacht mheicniúil chun na seomraí oibre nó coda eile den mhonarcha a théamh, d'acrú nó a shoilsiú.

(4) Chun críocha an Achta seo measfar príntíseach a bheith ina dhuine atá fostaithe.

(5) Forléireofar aon tagairt san Acht seo don Chúirt Dúiche mar thagairt don Bhreitheamh den Chúirt Dúiche ag a bhfuil dlínse sa cheantar Cúirte Dúiche ina bhfuil an mhonarcha atá i gceist.

(6) Forléireofar tagairtí san Acht seo d'aon achtachán mar thagairtí don achtachán sin arna leasú le haon achtachán ina dhiaidh sin, lena n-áirítear an tAcht seo.

3. —(1) Faoi réir forál an ailt seo, ciallaíonn “monarcha”, san Acht seo, aon áitreabh a bhfostaítear daoine ann, nó laistigh dá chlós nó dá chúirtealáiste nó dá mhaighin, ar shaothar láimhe in aon phróis chun nó i leith aon chríche acu seo a leanas:

(a) déanamh aon earra nó coda d'aon earra,

(b) athrú, deisiú, ornáidiú, críochnú, glanadh nó níochán, nó briseadh nó scartáil, aon earra,

(c) oiriúnú aon earra chun a díolta,

agus arb áitreabh é a mbíonn an obair ar siúl ann, nó laistigh dá chlós nó dá chúirtealáiste nó dá mhaighin, i modh trádála nó chun sochair agus a bhfuil ceart isteach ann nó urlámhas air ag fostóir na ndaoine a fostaítear ann;

Agus (pé acu is monarchana iad nó nach ea de chionn an mhínithe sin roimhe seo) san Acht seo folaíonn “monarcha” freisin na háitribh seo a leanas ina bhfostaítear daoine ar shaothar láimhe:

(i) aon longlann nó duga tirm (lena n-áirítear a maighin) a ndéantar, a n-athdhéantar, a ndeisítear, a n-athfheistítear, a gcríochnaítear nó a mbristear longa nó soithigh ann,

(ii) aon áitreabh a mbíonn sórtáil aon earraí ar siúl ann mar ghnó ar leithligh, agus gur réamhshaothar é le haghaidh na hoibre a bhíos ar siúl in aon mhonarcha nó i leith críocha aon mhonarchan,

(iii) aon áitreabh a mbíonn níochán nó líonadh buidéal nó coimeádán nó pacáil earraí ar siúl ann mar ghnó ar leithligh nó i leith críocha aon mhonarchan,

(iv) aon áitreabh a mbíonn crúcadh, pléatadh, crupadh, déanamh suas nó pacáil abhrais nó éadaigh ar siúl ann mar ghnó.

(v) aon neachtlann a seoltar i dtaca le gnó eile, nó i leith críocha aon fhorais phoiblí,

(vi) aon áitreabh a mbíonn déanamh, athdhéanamh nó deisiú gluaisteoirí, feithiclí nó gléasra eile lena n-úsáid le haghaidh iompair ar siúl ann i dtaca le gnóthas iompair nó le gnóthas eile tionscail nó tráchtála, agus nach áitreabh é a húsáidtear mar thigh do ghluaisteoirí nó feithiclí agus nach mbíonn ar siúl ann ach glanadh, níochán, deisiúchán reatha nó mionchoigeartú agus nach bhfostaítear daoine ann go lán-aimsireach ar an nglanadh, an níochán, an deisiúchán agus an coigeartú sin,

(vii) aon áitreabh a mbíonn clóbhualadh le litir-chló, liaghrafacht, fótaghrábháil nó próis eile dá samhail sin, nó leabharcheangal, ar siúl ann i modh trádála nó chun sochair nó i leith gnótha eile a bhíos ar siúl amhlaidh,

(viii) aon áitreabh a mbíonn déanamh, oiriúnú nó deisiú éadaí, radharcanna nó feistis ar siúl ann i leith le léiriú nó taispeáint scannán cineamatagrafach nó taibhithe amharclainne i modh trádála nó chun sochair, agus nach stáitse nó seomra cóiriúcháin amharclainne nach ndéantar ann ach corr-oiriúnú nó corrdheisiúchán,

(ix) aon áitreabh a mbíonn déanamh nó deisiú eangacha ar siúl ann mar ghnó i leith le tionscal an iascaigh,

(x) aon áitreabh a mbíonn cumhacht mheicniúil á húsáid ann i ndáil le déanamh nó deisiú earraí miotail nó adhmaid i leith le haon ghnó a bhíos ar siúl i modh trádála nó chun sochair,

(xi) aon áitreabh a mbíonn táirgeadh scannán cineamatagrafach ar siúl ann i modh trádála nó chun sochair, i dtreo, áfach, nach measfar gur fostaíocht i monarcha fostaíocht taibheoirí amharclainne agus freastalaithe ar thaibheoirí amharclainne in aon áitreabh den tsaghas sin,

(xii) aon áitreabh a mbíonn earraí á ndéanamh nó á n-ullmhú ann i leith le hoibríochtaí foirgníochta nó le oibreacha innealltóireachta, agus nach áitreabh a mbíonn na hoibríochtaí nó na hoibreacha sin ar siúl ann,

(xiii) aon áitreabh a húsáidtear chun gás a stóráil i ngás-choimeádán de luchtmhaireacht nach lú ná cúig mhíle troigh ciúbach,

(xiv) aon áitreabh a mbíonn scuitseáil lín ar siúl ann mar ghnó,

(xv) aon áitreabh a mbíonn piocadh éanlaithe ar siúl ann mar ghnó,

(xvi) aon áitreabh a mbíonn tástáil, grádáil nó pacáil ubh ar siúl ann mar ghnó,

(xvii) aon áitreabh ina maraítear muca le haghaidh monarchan bagúin,

(xviii) aon áitreabh ina maraítear bólacht nó caoire le haghaidh pacála.

(2) Aon líne nó taobhlach (nach cuid d'iarnród ná de thrambhealach) a húsáidtear i ndáil le monarcha agus lena haghaidh, measfar, chun críocha an Achta seo, gur cuid den mhonarcha é, ach má húsáidtear aon líne nó taobhlach den tsaghas sin i ndáil le níos mó ná aon mhonarcha amháin le háititheoirí éagsúla, measfar gur monarcha ar leithligh an líne nó an taobhlach.

(3) Féadfar, le ceadú i scríbhinn ón Aire, cuid de mhonarcha d'áireamh mar mhonarcha ar leithligh, agus féadfar, le ceadú i scríbhinn ón Aire, dhá mhonarcha nó níos mó d'áireamh mar aon mhonarcha amháin.

(4) Aon láthair oibre ina mbíonn, le cead ón únaer nó ón áititheoir nó faoi chomhaontú leis, beirt nó níos mó ag gabháil d'aon obair a dhéanfadh monarcha den láthair oibre dá mba ag an únaer nó ag an áititheoir a bhí an lucht oibre ann ar fostú, measfar chun críocha an Achta seo gur monarcha é agus, i gcás aon láthair oibre den tsórt sin nach ilmhonarcha ná cuid d'ilmhonarcha, beidh feidhm ag an Acht seo amhail is dá mb'é únaer nó áititheoir an láthair oibre áititheoir na monarchan agus amhail is dá mba dhaoine a bhí ar fostú sa mhonarcha an lucht oibre sa láthair oibre sin.

(5) Measfar chun críocha an Achta seo nach monarcha áitreabh atá i gcairéal nó i mianach nó atá in aice le, agus ag baint le, cairéal nó mianach agus ar áitreabh é arb í an t-aon phróis a bhíos ar siúl ann próis i dtaca le mianraí a bhaint, a chóiriú nó d'ullmhú lena ndíol.

(6) I gcás áit laistigh den chlós, den chúirtealáiste nó den mhaighin a chomhdhéanas monarcha a bheith á úsáid go haon rach chun críche eigin seachas na próiseanna a bhíos ar siúl sa mhonarcha, measfar chun críocha an Achta seo nach cuid den mhonarcha an áit sin, ach dá mba mhonarcha é mura mbeadh sin measfar gur monarcha ar leithligh é.

(7) Ní heiscfear áitreabh ó réim an mhínithe a bheirtear chun críocha an Achta seo ar mhonarcha de bhíthin amháin gurb áitreabh faoin aer é.

(8) Má ordaíonn an tAire amhlaidh le rialacháin maidir le gach ceann nó aon cheann nó de chríocha an Achta seo, measfar gur monarchana ar leithligh brainsí nó ranna éagsúla oibre a seoltar sa mhonarcha chéanna.

(9) Ní measfar nach monarcha chun críocha an Achta seo áitreabh is de chuid, nó atá in áitíocht, an Stáit nó aon údaráis áitiúil nó údaráis phoiblí eile, agus ní heiscfear ó oibriú an Achta seo oibríochtaí foirgníochta ná oibreacha innealltóireachta a ghabhfas an Stát nó aon údarás den tsaghas sin de láimh, nó a gabhfar de láimh thar a gceann, de bhíthin amháin nach obair i modh trádála ná chun sochair an obair a bheas ar siúl ann.

4. —Aon ógánach a bhíos ag obair i monarcha, pé acu ar pháigh é nó nach ea, ag bailiú, ag iompar nó ag seachadadh earraí, ag tabhairt teachtaireachtaí nó ag dul ar theachtaireachtaí, measfar chun críocha an Achta seo nó aon imeacht faoin Acht seo é a bheith ar fostú sa mhonarcha.

5. —Íocfar as airgead a sholáthrós an tOireachtas, a mhéid a cheadós an tAire Airgeadais é, na caiteachais faoina raghaidh an tAire ag riaradh an Achta seo.

6. —Féadfaidh an tAire rialacháin a dhéanamh maidir le haon ní dá dtagartar san Acht seo mar ní atá forordaithe nó le forordú.

7. —Déantar leis seo na hAchta a luaitear sa Chéad Sceideal a ghabhas leis an Acht seo d'athghairm a mhéid a sonraítear sa tríú colún den Sceideal sin.

8. —Aon ordú, rialachán, fo-dhlí, ceanglas, ceapachán (seachas ceapachán faoi alt 118 den Factory and Workshop Act, 1901) nó aon chomhaontú a rinneadh nó aon deimhniú (seachas deimhniú faoi alt 14 den Factory and Workshop Act, 1901) nó fógra a tugadh faoi aon achtachán a hathghairmtear leis an Acht seo agus a bhí i bhfeidhm díreach roimh thosach feidhme an Achta seo, fanfaidh sé i bhfeidhm agus beidh éifeacht aige amhail is dá mba faoin Acht seo a rinneadh nó a tugadh é agus, sa mhéid gurbh fhéidir é a dhéanamh nó a thabhairt faoi fhoráil áirithe den Acht seo, measfar gur faoin bhforáil sin a rinneadh nó a tugadh é, agus aon ordú nó rialachán den tsaghas sin a rinneadh faoi chumhacht is infheidhmithe faoi fhoráil chomhréire den Acht seo le hionstraim de chineál eile, measfar gur ionstraim den chine l sin é, i dtreo, áfach, go bhféadfar aon ordú nó rialachán den tsaghas sin a fhanfas i bhfeidhm de bhuaidh an ailt seo d'athrú nó a chúlghairm le hordú nó le rialacháin ón Aire faoin Acht seo, sa mhéid gur gá é a thabhairt i gcomhréir leis an Acht seo.

9. —(1) Forléireofar mar thagairtí do rialacháin faoin Acht seo tagairtí in aon achtachán d'ordú speisialta faoi alt 126 den Factory and Workshop Act, 1901.

(2) Forléireofar mar thagairtí do mhonarcha do réir bhrí an Achta seo tagairtí in aon achtachán do mhonarcha nó ceardlann do réir bhrí na Factory and Workshop Acts, 1901 to 1920, nó aon cheann de na hAchta sin.

(3) Ní dhéanfaidh lua nithe áirithe i bhfo-ailt (1) agus (2) den alt seo dochar ná difir d'fheidhm ghinearálta alt 20 agus 21 den Acht Léiriúcháin, 1937 (Uimh. 38 de 1937) .